2021, Cilt 37, Sayı 4, Sayfa(lar) 313-323
Glenfatik sistemin yapısı, fonksiyonları ve klinik açıdan önemi
Tansu Kuşat, Emrah Sur
Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, Konya, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Glenfatik sistem, merkezi sinir sistemi, aquaporin- 4
Görüntülenme Sayısı:951 - İndirilme Sayısı: 652

Glenfatik sistem, yeni keşfedilen bir atık temizleme sistemidir. Merkezi sinir sisteminden (MSS) metabolitlerin ve çözünen proteinlerin aktif bir şekilde uzaklaştırılmasını sağlar. Astrositler ve bunların sitoplazmik uzantılarında yer alan Aquaporin-4 su kanalları (AQP-4) tarafından oluşturulan bu sistem benzersiz bir perivasküler kanal ağına sahiptir. Bu sistemin uyku sırasında aktivite göstermesi ve uyanık olma sürecinde fonksiyon gösterememesi dikkat çekici bulunmuştur. Mevcut sistemin uyku durumunda fonksiyon göstermesi ve buna bağlı olarak MSS?den nörotoksik atık ürünlerin uzaklaştırılması biyolojik uyku ihtiyacının önemini ortaya koymaktadır. Glenfatik sistem kavramı nispeten yeni bir kavram olduğundan, bu derlemede temel yapısal unsurlarını, fonksiyonlarını ve belli bazı nörodejeneratif hastalıklarla olan ilişkisine bakarak klinik açıdan önemini değerlendireceğiz. Ayrıca, çeşitli hastalıklarda fonksiyonun baskılandığını ve glenfatik sistemdeki işlevsel yetersizliğin ne gibi hastalıklara sebep olabileceğini gösteren çalışmalar hakkında bilgi vereceğiz.