2019, Cilt 35, Sayı 3, Sayfa(lar) 144-151
Yumurtaya verilen bisfenol a ’nın, tavuklarda timusun gelişimi ve perifer kan alfa naftil asetat esteraz pozitif lenfosit oranı üzerindeki etkilerinin histolojik ve enzim histokimyasal yöntemlerle belirlenmesi
Didem Yılmaz, Yasemin Öznurlu
Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, Konya, Türkiye
Anahtar Sözcükler: ANAE, BPA, kanatlı embriyo, timus
Görüntülenme Sayısı:1990 - İndirilme Sayısı: 805

Amaç: Bu çalışmanın amacı yumurtaya verilen Bisfenol A’nın, tavuklarda timusun gelişimi ve perifer kan alfa naftil asetat esteraz (ANAE) pozitif lenfosit oranı üzerindeki etkilerinin histolojik ve enzimhistokimyasal metodlar kullanarak belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Bu amaçla Isa Brown ırkı yumurtacı tavuklara ait 310 adet her biri 50-55 g ağırlığında olan döllü yumurta kontrol, taşıyıcı kontrol, 50, 100, 250 μg/yumurta BPA olmak üzere 5 gruba ayrıldı. Test solüsyonları inkübasyondan önce yumurta sarısına enjekte edildi. Kuluçkanın 13, 18 ve 21. günlerinde her gruptan 10’ar adet yumurta açıldı ve elde edilen embriyolardan kan ve timus dokusu örnekleri alındı.

Bulgular: Kuluçkanın 13. 18. ve 21. günlerinde BPA uygulanan gruplarda kontrol grubuna göre timus dokusunun embriyonik gelişiminin geri olduğu tespit edildi. Aynı zamanda BPA verilen gruplarda lenfoid dokunun daha az hücre yoğunluğuna sahip olduğu ve ANAE pozitif lenfositlerin sayıca azaldığı dikkati çekti. Perifer kan ANAE pozitif lenfosit oranlarının da kontrol gruplarına göre BPA verilen gruplarda önemli oranda düştüğü tespit edildi (p<0.05).

Öneri: BPA' nın timusun embriyonik gelişimini baskıladığı, ANAE pozitif lenfosit oranında düşüşlere yol açtığı tespit edilmiş ve bu nedenle etkilenen hayvanların immun sistem fonksiyonlarında önemli bozukluklara neden olabileceği, BPA kullanımı ile yapılacak yasal düzenlemelerin yeniden gözden geçirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.