2014, Cilt 30, Sayı 3, Sayfa(lar) 111-113
Geleneksel süt sağım yöntemi: Koşana koşma
Aşkın Yaşar1, Çağrı Çağlar Sinmez2, Gökhan Aslım3
1Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji AD, Konya, Türkiye
2Erciyes Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji AD, Kayseri, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Folklor, koşana koşma, süt sağım yöntemi
Görüntülenme Sayısı:2242 - İndirilme Sayısı: 2119

Amaç: Bu çalışmada İç Anadolu Bölgesinin Konya Bölümünde koyunlarda uygulanan ve “koşana koşma” adı verilen süt sağım yöntemine ait verilere ulaşılarak unutulmaya yüz tutan bu geleneğin değerlendirilmesi amaçlandı.

Gereç ve Yöntem: Çalışmanın materyalini, İç Anadolu'nun Konya Bölümü içerisinde kalan yörelerde yaşayan halk hekimliği uygulayıcıları, hayvan sahipleri ve hayvancılıkla uğraşan kişilerden oluşan dokuz kaynak kişiden toplanan veriler oluşturdu. Veri toplama amacıyla “koşana koşma” uygulamasıyla ilgili sorulardan oluşan “Bilgi Derleme Formu” kullanıldı. Elde edilen veriler yazılı, sözlü ve görsel olarak kayıt altına alınarak değerlendirildi.

Bulgular: Çalışmada süt sağımı esnasında, koyunların mera ve köylerde açık bir alanda bir hat boyunca özel bir urgan ile yüzleri birbirine bakacak şekilde kolay çözülen düğümlerle birbirlerine bağlandığı, bu yönteme “koşana koşma”, koyunların sağıldığı yere “koşan yeri”, bağlandıkları urgana “koşan örmesi” denildiği; ortalama 50-60 sağmal koyundan bir “koşan” yapıldığı ve koyunlardan günde iki kez bu yöntem kullanılarak süt sağıldığı belirlendi.

Öneri: Sonuç olarak, koşana koşma yöntemiyle süt sağım işleminin kolaylaştığı, sağım yapılan koyunların kolaylıkla belirlendiği, işgücü ve masrafların azaldığı ve böylece karlı bir yetiştiriciliğin sağlanabildiği; bu nitelikleriyle “koşana koşma” uygulamasının Türk halk kültürünün zenginliğini yansıtan bir uygulama olduğu ve kültürel miras kapsamında yer alması gerektiği ileri sürülebilir.